Podstawy do wydzielenia neolitu
Z pAmIęTnIkA nIeGrZeCzNeGo AnIołkA
Mówi±c o neolicie, najczê¶ciej zwykli¶my stosowaæ definicjê wprowadzon± przez Childe'a, który uwa¿a, ¿e wytwarzanie po¿ywienia (czy te¿ inaczej przej¶cie od gospodarki przyswajaj±cej do wytwarzaj±cej) jest podstaw± ca³ej rewolucji neolitycznej. Przez d³u¿szy czas wszyscy zdawali siê akceptowaæ taki stan rzeczy, przyjmuj±c za oczywiste ci±g my¶lowy „neolit → pocz±tek rolnictwa”. Jaki¶ czas temu pojawi³y siê g³osy, zwracaj±ce uwagê na to, ¿e prócz wspomnianej wy¿ej gospodarki wytwórczej istnieje szereg innych czynników, warunkuj±cych neolit.I tak mamy „teoriê pakietu”, która zak³ada, ¿e aby zaistnieæ móg³ neolit, potrzebne jest nie jedno zjawisko ( w tym przypadku wytwarzanie po¿ywania) ale ca³y szereg, zjawisk, których nie mo¿na od siebie rozdzieliæ: pojawienie siê osiad³o¶ci, wymiany i umiejêtno¶ci przechowywania ¿ywno¶ci, a tak¿e hodowli zwierz±t i uprawy ro¶lin, umiejêtno¶æ wyrobu ceramiki i g³adzenia kamienia. W definicji zwraca siê czêsto uwagê na to, ¿e spo³eczno¶ci bliskowschodnie zna³y rolnictwo i korzysta³y z niego na d³ugo zanim zaczê³y prowadziæ osiad³y tryb ¿ycia, przy czym rolnictwo nie by³o dla nich g³ównym ¼ród³em po¿ywania, a raczej uzupe³nieniem dla ³owiectwa i zbieractwa.
Trzeci i ostatnia przedstawiona przeze mnie teoria dotyczy przede wszystkim wiedzy ówczesnych spo³eczeñstw, ze szczególnym podkre¶leniem wiedzy magicznej. Zwolennicy tej teorii uwa¿aj±, ¿e to nie wzglêdy materialnie, nie potrzeba posiadania, sk³oni³y spo³eczno¶ci ³owców- zbieraczy do przej¶cia na rolnictwo. Taka zmiana wynikaæ mia³a raczej z potrzeby do bogatszego ¿ycia ceremonialnego i pragnienia rozwiniêcia kultów. Czêsto mówi siê równie¿ o chêci organizowania siê w bardziej skomplikowane struktury spo³eczne ( które nie opiera³yby siê tylko na rodzinie) co z kolei zwiêksza poczucie bezpieczeñstwa.
Czy te trzy definicja mo¿na jako¶ pogodziæ? Czy w ogóle s³yszeli¶cie o nich, czy mo¿e pojêcie neolitu kojarzy wam siê tylko i wy³±cznie z teori± Childe'a. Zachêcam do dyskusji i przedstawiania swoich w³asnych teorii i wniosków.