Podstawowe informacje o Dyskach twardych..... cz.I
Z pAmIęTnIkA nIeGrZeCzNeGo AnIołkA
Dysk twardy – jeden z typów urz±dzeñ pamiêci masowej, wykorzystuj±cych no¶nik magnetyczny do przechowywania danych. Nazwa "dysk twardy" (hard disk drive) powsta³a w celu odró¿nienia tego typu urz±dzeñ od tzw. "dysków miêkkich", czyli dyskietek (floppy disk), w których no¶nik magnetyczny naniesiono na elastyczne pod³o¿e, w przeciwieñstwie do dysku twardego gdzie jest sztywne.Pierwowzorem twardego dysku jest pamiêæ bêbnowa. Pierwsze dyski twarde takie, jak dzisiaj znamy, wyprodukowa³a w 1980 r. firma Seagate. Dysk przeznaczony do mikrokomputerów mia³ pojemno¶æ 5 MB, 5 razy wiêcej ni¿ standardowa dyskietka.
Pojemno¶æ dysków wynosi od 5 MB (przez 10MB, 20MB i 40MB - dyski MFM w komputerach klasy XT 808x i 286, wspó³cze¶nie za¶ dyski kilkusetmegabajtowe w komputerach osobistych nale¿± do rzadko¶ci) do 1 TB, najczê¶ciej posiadaj± rozmiar nawet kilkuset GB (powy¿ej 400 GB), (w laptopach 20-260 GB). Ma³e dyski, o pojemno¶ciach od kilkuset MB do kilku GB stosuje siê wspó³cze¶nie w kartach dla slotu Compact Flash (Microdrive) do cyfrowych aparatów fotograficznych, oraz w innych urz±dzeniach przeno¶nych.
Dla dysków twardych najwa¿niejsze s± parametry: pojemno¶æ, szybko¶æ transmisji danych, czas dostêpu, prêdko¶æ obrotowa talerzy (obr/min.) oraz MTBF.
Kilka dysków twardych mo¿na ³±czyæ w macierz dyskow±, dziêki czemu mo¿na zwiêkszyæ niezawodno¶æ przechowywania danych, dostêpn± przestrzeñ na dane, zmniejszyæ czas dostêpu.
Dysk twardy a dysk miêkki
U¿ycie sztywnych talerzy i uszczelnienie jednostki umo¿liwia wiêksz± precyzjê zapisu ni¿ na dyskietce, w wyniku czego dysk twardy mo¿e zgromadziæ o wiele wiêcej danych ni¿ dyskietka. Ma równie¿ krótszy czas dostêpu do danych i w efekcie szybszy transfer. W 2003 r. dysk twardy w typowym stanowisku pracy móg³ zgromadziæ od 60 do 500 GB danych, obracaæ siê z prêdko¶ci± 5400 do 10 000 obrotów na minutê i mieæ ¶redni± prêdko¶æ przesy³u danych na zewn±trz na poziomie 30 MB/s. W roku 2006 dziêki technologii pionowych bitów mo¿liwe jest przetrzymywanie na dysku ponad 1 TB danych.
Budowa
Dysk sta³y sk³ada siê z zamkniêtego w obudowie, wiruj±cego talerza (dysku) lub zespo³u talerzy, wykonanych najczê¶ciej ze stopów aluminium, o wypolerowanej powierzchni pokrytej no¶nikiem magnetycznym (grubo¶ci kilku mikrometrów) oraz z g³owic elektromagnetycznych umo¿liwiaj±cych zapis i odczyt danych. Na ka¿d± powierzchniê talerza dysku przypada po jednej g³owicy odczytu i zapisu. G³owice s± umieszczone na elastycznych ramionach i w stanie spoczynku stykaj± siê z talerzem blisko osi, w czasie pracy unosz± siê, a ich odleg³o¶æ nad talerzem jest stabilizowana dziêki sile aerodynamicznej (g³owica jest odpychana od talerza podobnie jak skrzyd³o samolotu unosi maszynê) powsta³ej w wyniku szybkich obrotów talerza. Jest to najpopularniejsze obecnie rozwi±zanie (s± te¿ inne sposoby prowadzenia g³owic nad talerzami).
Ramiê g³owicy dysku ustawia g³owice w odpowiedniej odleg³o¶ci od osi obrotu talerza w celu odczytu lub zapisu danych na odpowiednim cylindrze. Pierwsze konstrukcje (do ok. 200MB) by³y wyposa¿one w silnik krokowy, stosowane równie¿ w stacjach dysków i stacjach dyskietek. Wzrost liczby cylindrów na dysku oraz konieczno¶æ zwiêkszenia szybko¶ci dysków wymusi³ wprowadzenie innych rozwi±zañ. Najpopularniejszym obecnie jest tzw. voice coil czyli cewka, wzorowana na uk³adzie magnetodynamicznym stosowanym w g³o¶nikach. Umieszczona w silnym polu magnetycznym cewka porusza siê i zajmuje po³o¿enie zgodnie z przep³ywaj±cym przez ni± pr±dem, ustawiaj±c ramiê w odpowiedniej pozycji. Dziêki temu czas przej¶cia miêdzy kolejnymi ¶cie¿kami jest nawet krótszy ni¿ 1 milisekunda a przy wiêkszych odleg³o¶ciach nie przekracza kilkudziesiêciu milisekund. Uk³ad reguluj±cy pr±dem zmienia natê¿enie pr±du, tak by g³owica ustabilizowa³a jak najszybciej swe po³o¿enia w zadanej odleg³o¶ci od ¶rodka talerza (nad wyznaczonym cylindrem).
Informacja jest zapisywana na dysk przez przesy³anie strumienia elektromagnetycznego przez antenê albo g³owicê zapisuj±c±, która jest bardzo blisko magnetycznie polaryzowalnego materia³u, zmieniaj±cego swoj± polaryzacjê (kierunek namagnesowania) wraz ze strumieniem magnetycznym. Informacja mo¿e byæ z powrotem odczytana w odwrotny sposób, gdy¿ zmienne pole magnetyczne powoduje indukowanie napiêcia elektrycznego w cewce g³owicy lub zmianê oporu w g³owicy magnetyczno oporowej.
Ramiona po³±czone s± zwor± i poruszaj± siê razem. Zwora kieruje g³owicami promieniowo po talerzach a w miarê rotacji talerzy, daje ka¿dej g³owicy dostêp do ca³o¶ci jej talerza.
Zintegrowana elektronika kontroluje ruch zwory, obroty dysku, oraz przygotowuje odczyty i zapisy na rozkaz od kontrolera dysku. Niektóre nowoczesne uk³ady elektroniczne s± zdolne do skutecznego szeregowania odczytów i zapisów na przestrzeni dysku oraz do remapowania sektorów dysku, które zawiod³y.
Obudowa chroni czê¶ci napêdu od py³u, pary wodnej, i innych ¼róde³ zanieczyszczenia. Jakiekolwiek zanieczyszczenie g³owic lub talerzy mo¿e doprowadziæ do uszkodzenia g³owicy (head crash), awarii dysku, w której g³owica uszkadza talerz, ¶cieraj±c cienk± warstwê magnetyczn±. Awarie g³owicy mog± równie¿ byæ spowodowane przez b³±d elektroniczny, zu¿ycie i zniszczenie, b³êdy produkcyjne dysku.