Wojna cieplarniana

Z pAmIęTnIkA nIeGrZeCzNeGo AnIołkA

Rywalizacja gospodarcza Chin i USA blokuje walkę o ochronę środowiska

Nie możemy dalej iść tą drogą grzmiał sekretarz generalny ONZ Ban Ki-moon na szczycie klimatycznym ONZ w Nowym Jorku. Po raz pierwszy w historii przedstawiciele 150 krajów świata debatowali, jak uchronić ludzkość przed globalnym ociepleniem. Jednak szans na przełom nie ma.

Do nowojorskiej siedziby ONZ przyjechało wczoraj 80 przywódców państw świata i osobistości, wśród nich prezydent Francji Nicolas Sarkozy, kanclerz Niemiec Angela Merkel oraz ikona ekologicznej Ameryki Al Gore. W szczycie wziął także udział prezydent Lech Kaczyński. Wielkim nieobecnym był George Bush, który zapowiedział jedynie swoją obecność na kurtuazyjnej kolacji. Podczas obrad reprezentuje go sekretarz stanu Condoleezza Rice.
Jak tłumaczy Bush, aby szczyt miał sens, do ekologicznej drogi trzeba najpierw przekonać Chiny. A te nie zamierzają poświęcać rozwoju gospodarczego na rzecz ochrony środowiska. - Region Pacyfiku, który dziś stanowi centrum globalnej gospodarki, wykpił się od ograniczeń, które gotowe były przyjąć na siebie m.in. kraje Unii Europejskiej - mówi "Dziennikowi" duński klimatolog Bjoern Lomborg.
Chińczycy doganiają Amerykę i oblicza się, że w 2017 roku będą emitować więcej szkodliwych dla środowiska gazów niż Stany. Już dziś oba kraje przodują w ich produkcji. Aż 40 proc. dwutlenku węgla trafia do atmosfery z chińskich i amerykańskich kominów oraz rur wydechowych. Tymczasem 27 krajów Unii Europejskiej odpowiada zaledwie za 10 proc. światowej emisji CO2. Liczby te już dziś mówią same za siebie.
Zarówno Chiny, jak i USA bronią się jak mogą przed ograniczaniem swojego wzrostu gospodarczego w imię zielonejpolityki - mówi w rozmowie z "Dziennikiem" ekspert łan Scott. Powód? Amerykanie obawiają się, że zgadzając się jednostronnie na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, zostaną przegonieni gospodarczo przez Chiny, które nie przejmują się zagrożeniami ekologicznymi. Zarzucają też Unii Europejskiej hipokryzję. Twierdzą, że walcząc z globalnym ociepleniem, Unia chce pod pozorem szczytnych haseł pozbyć się konkurencji w postaci szybko rozwijających się gospodarek Dalekiego Wschodu.
Dlatego Waszyngton ma własny pomysł, jak uniknąć kłopotliwych zobowiązań - chce zawrzeć dobrowolny pakt z największymi, a jednocześnie najbrudniejszymi gospodarkami świata, przede wszystkim z Chinami. W tym celu Waszyngton zwołał na czwartek szczyt kilkunastu największych trucicieli. Bush najprawdopodobniej ponowi wniosek, by uczestnicy tego szczytu zobowiązali się do dobrowolnego wprowadzenia u siebie limitów. W języku dyplomacji "dobrowolny" oznaczajednak tyle samo co "nieprzestrzegany".
Walka o czyste środowisko na razie przegrywa więc rywalizację o przyszły układ sił na świecie. - Oba mocarstwa dadzą sobie zielone światło do kontynuowania wyścigu. Walka z globalnym ociepleniem zejdzie na dalszy plan prognozuje Scott.

ONZ zastanawia się, jak zmusić państwa rozwijające się do walki z globalnym ociepleniem

Ekologia ofiarą Chin i Indii

Świat targany zmianami klimatycznymi coraz bardziej uświadamia sobie, że płaci rachunki za błędy protokołu z Kioto. Dokument nie uwzględnił bowiem dwóch wschodzących potęg: Chin i Indii. Azjatyckie molochy, które razem skupiają niemal 40 proc. ludności globu, zostalywyłączone z ograniczeń emisji dwutlenku węgla. Wczoraj ten błąd na szczycie w Nowym Jorku próbowala naprawiać Organizacja Narodów Zjednoczonych.
Trzeba przerwać pat między krajami rozwijającymi się a uprzemysłowioną częścią świata - apelował gubernator Kalifornii Arnold Schwarzenegger, nawiązując do dziwacznej sytuacji, która niemal zablokowała walkę z globalnym ociepleniem. Gwiazdora Hollywoodu i gubernatora Kalifornii, najbardziej ekologicznego stanu USA, słuchali przedstawiciele ponad 130 krajów, którzy przyjechali na pierwszy klimatyczny szczyt ONZ.
Przygotowany dziesięć lat temu protokół z Kioto dotychczas główne narzędzie tej walki o zachowanie klimatu - kładł ciężar odpowiedzialności na barki 36 najbardziej uprzemysłowionych krajów świata. W myśl dokumentu do 2012 r. powinny one ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, m.in. dwutlenku węgla, o 5 proc. w porównaniu z poziomem z roku 1990. Pozostałe 130 krajów, które ratyfikowały protokół, zostało spod tego obowiązku wyłączone. Autorzy protokołu uznali bowiem, że kraje rozwijające się muszą najpierw nadrobić dystans wobec Zachodu i Japonii.
Dziś z zacofania w dużym stopniu udało się wyrwać Chinom, które są już niemal równie wielkim trucicielem jak Stany Zjednoczone i odpowiadają za ok. 20 proc. światowej emisji dwutlenku węgla, gazu mającego według naukowców powodować ocieplanie się klimatu na Ziemi. Teraz na domiar wszystkiego - gonią je Indie.
Na znaczące ograniczenie emisji CO, musi zgodzić się Trzeci Świat reprezentowany przede wszystkim przez Pekin i Delhi. Niestety, Europa - która ma ambicję przewodzić walce z ociepleniem klimatu - jest bardziej skoncentrowana na zaangażowaniu w nią krajów bogatych. Tymczasem 40 proc. zanieczyszczeń pochodzi obecnie właśnie z krajów rozwijających się. I ten udział bardzo szybko rośnie - mówi "Dziennikowi" duński klimatolog Bjoern Lomborg.
Nic zatem dziwnego, że zachodni politycy coraz częściej mówią o odpowiedzialności Trzeciego Świata za ocieplenie klimatu. I dodają, że w nowym dokumencie, który w 2012 r. zastąpi protokół z Kioto, limity emisji CO2 muszą zostać narzucone także Chinom i Indiom. Państwa te nie chcą o tym słyszeć i zasłaniają się bardzo wygodnym argumentem: jeżeli przeliczyć emitowane przez nie zanieczyszczenia na jednego obywatela, to pozostają daleko w tyle za Japonią czy krajami Unii Europejskiej. Pod względem emisji dwutlenku węgla na głowę przeciętny Chińczyk czy Hindus dużo mniej szkodzi środowisku niż Amerykanin lub Polak.
Dlatego kraje rozwijające się tak chętnie podkreślają, że odpowiedzialność za środowisko spoczywa przede wszystkim na barkach rozwiniętych społeczeństw. Wskazują one ponadto, że Stany Zjednoczone, największy światowy truciciel, nie ratyfikowały protokołu z Kioto.
Do tej pory Waszyngton odpowiadał im, że dopóki Chiny czy Indie nie ograniczą własnej emisji, on nie będzie wybiegać przed orkiestrę. Teraz się to powoli zmienia. W USA słabnie opór wobec koniecznego wprowadzenia redukcji gazów cieplarnianych, co wiąże się z zahamowaniem rozwoju przemysłu. Sprzeciw ten był niemal sztandarowym hasłem amerykańskiej polityki, dziś bardzo często można usłyszeć, że argumenty o gospodarczej rywalizacji z Azją powinny ustąpić trosce o przyszłość planety.
Amerykanie są coraz bardziej świadomi spraw ekologicznych - mówi "Dziennikowi" Bonner Cohen z National Center for Public Policy Research. Odgrywają one ogromną rolę w toczącej się kampanii przed wyborami prezydenckimi. Bardzo prawdopodobne, że nowy gospodarz Białego Domu nie będzie unikał, tak jak prezydent Bush, nałożenia limitów - dodaje.
Nadzieję na zgodę między bogatyini i biednymi krajami niesie podpisane wczoraj w Nowym Jorku porozumienie o zatrzymaniu produkcji gazów niszczących warstwę ozonową, która chroni życie na Ziemi przed promieniowaniem z kosmosu.
Przyjęty przez 191 krajów dokument zakłada, że produkcja tych gazów zostanie do 2013 - 2015 zahamowana, a w 2030 r. przestaną one być w ogóle używane.

Trzeba przerwać pat między krajami rozwijającymi się a uprzemysłowioną częścią świata - apelował gubernator Kalifornii Arnold Schwarzenegger, nawiązując do dziwacznej sytuacji, która niemal zablokowała walkę z globalnym ociepleniem. Gwiazdora Hollywoodu i gubernatora Kalifornii, najbardziej ekologicznego stanu USA, słuchali przedstawiciele ponad 130 krajów, którzy przyjechali na pierwszy klimatyczny szczyt ONZ.
Przygotowany dziesięć lat temu protokół z Kioto dotychczas główne narzędzie tej walki o zachowanie klimatu - kładł ciężar odpowiedzialności na barki 36 najbardziej uprzemysłowionych krajów świata. W myśl dokumentu do 2012 r. powinny one ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, m.in. dwutlenku węgla, o 5 proc. w porównaniu z poziomem z roku 1990. Pozostałe 130 krajów, które ratyfikowały protokół, zostało spod tego obowiązku wyłączone. Autorzy protokołu uznali bowiem, że kraje rozwijające się muszą najpierw nadrobić dystans wobec Zachodu i Japonii.
Dziś z zacofania w dużym stopniu udało się wyrwać Chinom, które są już niemal równie wielkim trucicielem jak Stany Zjednoczone i odpowiadają za ok. 20 proc. światowej emisji dwutlenku węgla, gazu mającego według naukowców powodować ocieplanie się klimatu na Ziemi. Teraz na domiar wszystkiego - gonią je Indie.
Na znaczące ograniczenie emisji CO, musi zgodzić się Trzeci Świat reprezentowany przede wszystkim przez Pekin i Delhi. Niestety, Europa - która ma ambicję przewodzić walce z ociepleniem klimatu - jest bardziej skoncentrowana na zaangażowaniu w nią krajów bogatych. Tymczasem 40 proc. zanieczyszczeń pochodzi obecnie właśnie z krajów rozwijających się. I ten udział bardzo szybko rośnie - mówi "Dziennikowi" duński klimatolog Bjoern Lomborg.
Nic zatem dziwnego, że zachodni politycy coraz częściej mówią o odpowiedzialności Trzeciego Świata za ocieplenie klimatu. I dodają, że w nowym dokumencie, który w 2012 r. zastąpi protokół z Kioto, limity emisji C02 muszą zostać narzucone także Chinom i Indiom. Państwa te nie chcą o tym słyszeć i zasłaniają się bardzo wygodnym argumentem: jeżeli przeliczyć emitowane przez nie zanieczyszczenia na jednego obywatela, to pozostają daleko w tyle za Japonią czy krajami Unii Europejskiej. Pod względem emisji dwutlenku węgla na głowę przeciętny Chińczyk czy Hindus dużo mniej szkodzi środowisku niż Amerykanin lub Polak.
Dlatego kraje rozwijające się tak chętnie podkreślają, że odpowiedzialność za środowisko spoczywa przede wszystkim na barkach rozwiniętych społeczeństw. Wskazują one ponadto, że Stany Zjednoczone, największy światowy truciciel, nie ratyfikowały protokołu z Kioto.
Do tej pory Waszyngton odpowiadał im, że dopóki Chiny czy Indie nie ograniczą własnej emisji, on nie będzie wybiegać przed orkiestrę. Teraz się to powoli zmienia. W USA słabnie opór wobec koniecznego wprowadzenia redukcji gazów cieplarnianych, co wiąże się z zahamowaniem rozwoju przemysłu. Sprzeciw ten był niemal sztandarowym hasłem amerykańskiej polityki, dziś bardzo często można usłyszeć, że argumenty o gospodarczej rywalizacji z Azją powinny ustąpić trosce o przyszłość planety.
Amerykanie są coraz bardziej świadomi spraw ekologicznych - mówi "Dziennikowi" Bonner Cohen z National Center for Public Policy Research. Odgrywają one ogromną rolę w toczącej się kampanii przed wyborami prezydenckimi. Bardzo prawdopodobne, że nowy gospodarz Białego Domu nie będzie unikał, tak jak prezydent Bush, nałożenia limitów - dodaje.
Nadzieję na zgodę między bogatymi i biednymi krajami niesie podpisane wczoraj w Nowym Jorku porozumienie o zatrzymaniu produkcji gazów niszczących warstwę ozonową, która chroni życie na Ziemi przed promieniowaniem z kosmosu.
Przyjęty przez 191 krajów dokument zakłada, że produkcja tych gazów zostanie do 2013 - 2015 zahamowana, a w 2030 r. przestaną one być w ogóle używane.

Mamy wspólne poczucie zagrożenia

MARIUSZ JANIK: Jaka jest szansa, że bogate kraje przekonają Chiny i Indie do ograniczenia emisji gazów?
MICHAEL GRUBB: Na pewno jakaś szansa jest. Wspólna świadomość zagrożenia już istnieje. Co więcej, im bardziej w dyskusję angażują się Stany Zjednoczone, tym bardziej Pekin czy New Delhi są skłonne do współpracy. Kluczowe pytanie brzmi czego kraje rozwijające się oczekują od Zachodu w zamian za swój udział w ograniczaniu emisji oraz w jakim stopniu Zachód zechce sprostać ich oczekiwaniom.

Rozumiem, że sprowadza się to do pytania, czy bogaci są skłonni dofinansować biednych?
Albo do szerszego pytania: w jaki sposób to uczynić? Zachód chciałby wspierać "realizację polityki ograniczania zanieczyszczeń". Jednak gdy sprowadzimy to do konkretnych metod i działań, okazuje się, że istnieje cały wachlarz środków pomocowych. Trzeba jasno powiedzieć: bez takiej pomocy wiele nie osiągniemy. Również program spali na panewce, gdy Zachód będzie go traktował wybiórczo. Kraje rozwijające się regularnie przypominają, że bogaci traktują problem ekologii z coraz większym lekceważeniem. Trudno więc oczekiwać od nas mówią - że będziemy się dostosowywać do zasad, których nawet wy nie przestrzegacie.

Chiny, Indie czy Brazylia twierdzą też, że mają "moralne prawo" do nieskrępowanego rozwoju gospodarczego, który zostałby gwałtownie zahamowany, gdyby chcieć wprowadzić limity emisji.
To emocjonalny; więc i trudny do zbicia argument. Jeden z tych, do których zawsze można sięgnąć podczas negocjacji. Jest to jednak również sposób, by zademonstrować, że biedni oczekują pomocy od bogatych. Oczekują, że Zachód pokryje przynajmniej znaczną część wydatków na proekologiczne inwestycje i strat poniesionych przy wprowadzaniu limitów. Nie wiemy na razie, co ma Zachód do zaproponowania.

Kluczem do kompromisu wydają się być Stany Zjednoczone, do tej pory raczej obojętne wobec problemów klimatycznych.
Administracja George'a W Busha przez lata podchodziła do problemu obojętnie. Teraz jednak rośnie świadomość zagrożenia wśród zwykłych Amerykanów. W ślad za tym zmienia się podejście polityków niemal wszyscy kandydaci w nadchodzących wyborach prezydenckich podkreślają wagę zagadnienia. Zmiana warty w Waszyngtonie wzmocni zapewne politykę proekologiczną.

Ile będziemy czekać na jej efekty? Aż do wygaśnięcia protokołu z Kioto w roku 2012?
Raczej uważam, że w ciągu najbliższych łat możemy oczekiwać przełomu i jakiejś formy kompromisu. Zupełnie otwartą rzeczą jest, jak ma ten kompromis wyglądać.

Gazeta Dziennik, Wtorek 25.09.2007

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

drakonia.opx.pl