Informacje o systemie
Z pAmIęTnIkA nIeGrZeCzNeGo AnIołkA
pwdDrukuje bie¿±cy katalog roboczy, czyli wy¶wietla na ekranie nazwê katalogu, w którym siê znajdujê.
hostname
Drukuje nazwê hosta (maszyny, na której aktualnie pracujesz). U¿yj netconf (jako root) aby zmieniæ t± nazwê.
whoami
Drukuje moj± nazwê u¿ytkownika.
id username
Drukuje identyfikator u¿ytkownika (uid) i jej/jego grupy (gid), efektywny id (je¶li jest ró¿ny od realnego) i dodatkowe grupy.
date
Drukuj albo zmieñ datê w systemie operacyjnym. Na przyk³ad móg³bym zmieniæ datê i czas na 200-12-31 23:57, u¿ywaj±c tej komendy
date 123123572000
By ustawiæ zegar sprzêtowy (BIOS) z poziomu Linuksa, u¿yj komendy (jako root) setclock
time
Okre¶la ilo¶æ czasu, który zu¿ywa proces na wykonanie zdania + inne info. Nie myl jej z komend± date . Na przyk³ad mo¿esz ni± sprawdziæ jak d³ugo zajmuje wy¶wietlenie zawarto¶ci katalogu:
time ls
who
Okre¶la u¿ytkowników zalogowanych w systemie.
w
Okre¶la kto jest zalogowany w systemie, co kto robi, u¿ycie procesora przez poszczególnych u¿ytkowników, etc. Porêczna komenda, wykorzystywana w celach bezpieczeñstwa.
rwho -a
(=zdalne who) Okre¶la u¿ytkowników zalogowanych na innych komputerach w sieci. Us³uga rwho musi byæ w³±czona, ¿eby ta komenda dzia³a³a. Je¶li nie jest, uruchom setup (sposób specyficzny dla RedHat'a) i jako root w³±cz "rwho".
finger nazwa_u¿ytkownika
Informacje systemowe o u¿ytkowniku. Zobacz finger root
last
Pokazuje listing uytkowników ostatnio loguj±cych siê na twój system. Bardzo dobry pomys³ na jeden z elementów sprawdzania od czasu do czasu bezpieczeñstwa systemu.
lastb
("=last bad" czyli "ostatnie z³e") Pokazuje ostatnie z³e (nieudane) logowanie do systemu.
history | more
Pokazuje ostatnie (z 1000 lub wiêcej) komend wykonanych z linii komend na bie¿±cym koncie. "| mode" powoduje, ¿e ekran zatrzymuje siê co jeden pe³ny ekran. By zobaczyæ co inny u¿ytkownik robiæ w systemie, zaloguj siê jako root obej¿yj jej/jego "historiê". Histora jest przechowywana w pliku .bash_history w katalogu domowym u¿ytkownika (owszem, w takim razie mo¿e byæ modyfikowana/kasowana).
uptime
Pokazuje ilo¶æ czasu od ostatniego restartu maszyny.
ps
(="drukuj status" lub "status procesów" [oryg. "print status", "proces status" - dop. t³um.]) Pokazuje listê procesów aktualnie dzia³aj±cych i bêd±cych w³asno¶ci± akutalnego u¿ytkownika.
ps axu | more
Pokazuje listê procesów aktualnie dzia³aj±cych, nawet tych pozbawionych terminala steruj±cego, razem nazw± ich w³a¶ciceli.
top
Sta³y wykaz aktualnie uruchomionych procesów, posortowanych wed³ug u¿ycia procesora (najwiêcej obci±¿aj±ce najpierw). Naci¶nij <Ctrl>c by zakoñczyæ.
gtop
ktop
(w X terminal'u) Dwa graficzne zamienniki top'a. Moim ulubionym jest gtop (dostarczany z gnome). W KDE ktom jest dostêpny z "K-menu" pod "U¿ytki" - "Zarz±dca procesów".
uname -a
(= "Unix name" z opcj± "all") Informacja o twoim (lokalnym) sewerze. Mo¿esz tak¿e u¿yæ guname (w terminalu X-window) by obej¿eæ j± w ³adniejszej formie.
cat /etc/issue
Sprawdzisz w ten sposób jakiej dystrybucji u¿ywasz. Mo¿esz umie¶ciæ swój w³asny tekst w tym pliku -- jest on wy¶wietlany w czasie logowania. Bardziej popularne jest jednak umieszczanie swoich w³asnych wiadomo¶ci wy¶wietlanych przy logowaniu w pliku /etc/motd ("motd"="message of the day" [czyli "wiadomo¶æ dnia" - dop. t³um.].
free
Informacja o pamici (w kilobajtach). Pamiêæ "shared" [wspódzielona - dop. tum.] to pamiêæ, która mo¿e byæ dzielona pomiêdzy procesami (na przyk³ad kod wykonywalny jest "shared). "Buffered' i "cached" to czê¶æ, w której trzymane s± czê¶ci ostatnio otwieranych plików -- mo¿e ona byæ zwolniona, gdy proces wymaga wiêcej pamiêci.
df -h
(=disk free) Drukuje informacje o wszystkich dyskach w systemie plików (w formie wygodnej dla cz³owieka).
du / -bh | more
(=u¿ycie dysku) Drukuje dok³ade informacje o tym , ile miejsca na dysku zajmuje ka¿dy katalog, zaczynaj±c od "/" (w fromie wygodnej dla cz³owieka).
cat /proc/cpuinfo
Cpu info-- pokazuje to zawarto¶æ pliku cpuinfo. Zwróæ uwagê, ¿e pliki w /proc nie s± realnymi plikami -- s± to "zaczepki" [oryg. hooks -dop. t³umacza], które pozwalaj± ogl±daæ informacje dostêpne dla j±dra.
cat /proc/interrupts
Poka¿ u¿ywane przerwania. Mo¿esz potrzebowaæ tej wiedzy przed w³o¿eniem nowego sprzêtu.
cat /proc/version
Wersja Linuksa i inne info.
cat /proc/filesystems
Pokazuje rodzaje systemów plików aktualnie u¿ywanych.
cat /etc/printcap |more
Pokazuje konfiguracjê drukarek.
lsmod
(= "list modules". Jako root, u¿yj /sbin/lsmod by wykonaæ t± komendê je¶li jeste¶ zalogowany jako inny u¿ytkownik). Pokazuje aktualnie za³adowane modu³y j±dra.
set|more
Pokazuje aktualne ¶rodowisko u¿ytkownika.
echo $PATH
Pokazuje zawarto¶æ zmiennej ¶rodowiskowej "PATH". Ta komenda mo¿e byæ u¿yta do sprawdzania warto¶ci innych zmiennych ¶rodowiskowych. U¿yj "set" by zobaczyæ ca³e ¶rodowisko.
dmesg | less
Drukuje wiadomo¶ci j±dra (zawarto¶æ tak samo zwanego bufora kernela). Naci¶nij "q" by wyj¶æ z "less". U¿yj less /var/log/dmesg by zobaczyæ jakie "dmesg" zosta³o zrzucone do tego pliku zaraz po starcie systemu.
chage -l my_login_name
Pokazuje informacje o wygasaniu wa¿no¶ci mojego has³a.