Słońce zamiast węgla
Z pAmIÄTnIkA nIeGrZeCzNeGo AnIoĹkA
Z roku na rok udział odnawialnych źródeł energii w produkcii energii ogółem wzrasta zgodnie z dyrektywą Unii Europeiskiei, w 2010 roku powinien on wynosić 9 proc., a w 2012 roku osiągnąć poziom 12 procent.Na koniec 2006 r. w polskim bilansie energetycznym zaledwie 2,6 proc. ciepła i prądu pochodziło ze źródeł odnawialnych. Polska jest pod tym względem na szarym końcu Europy. Jeśli nie spełnimy unijnych warunków, grożą nam ogromne kary - blisko 1 mld euro.
Wzrost zainteresowania odnawialnymi źródłami energii wynika nie tyle z groźby ewentualnych kar, ile ze zwykłego rachunku ekonomicznego i trudnych do wyliczenia, ale nie mniej ważnych, korzystnych zmian w naturalnym środowisku.
Przykładem wykorzystania energii słonecznej na szeroka skalę są Poddębice - siedziba gminy i stolica powiatu w woj. łódzkim.
Burmistrz Poddębic - Piotr Seczkowski podkreśla, że inicjatywa zorganizowania w ogólnopolskiego "Święta Słońca" właśnie w Poddębicach nie jest przypadkowa. Nie bez racji mówi się, że w Poddębicach funkcjonuje największa elektrownia słoneczna w Polsce. Poddębice znane są z największej ilości solarów w Polsce. Na budynkach mieszkalnych i budynkach użyteczności publicznej funkcjonują 942 kolektory słoneczne o łącznej powierzchni 1690 m kw.
Słońce jest czystym i niewyczerpanym źródłem energii. W ciągu 14 dni do powierzchni Ziemi dociera tyle energii, ile wynosi całoroczne zapotrzebowanie energetyczne naszej planety. Promieniowanie słoneczne dochodzące do Ziemi, to jedynie 50 procent wysyłanej przez Słońce energii. Reszta odbijana jest przez atmosferę - 30 procent, a kolejne 20 jest przez nią pochłaniane Oświetlenie Ziemi nie jest równomierne i zależy od szerokości geograficznej, pory roku i pory dnia. Średnio na jeden m kw. powierzchni Ziemi trafia codziennie na naszej szerokości geograficznej około 2,7 kWh energii, co odpowiada energii uzyskiwanej ze spalenia 0,3 l benzyny.
Wcześniej, we wrześniowym wydaniu PP w 2005 r. publikowano artykuł o proekologicznej inwestycji w Poddębicach. Chodziło o modernizację systemu grzewczego na osiedlu mieszkaniowym w Poddębicach. W ramach inwestycji objęto m.in. kompleksową modernizację źródeł ciepła, sieci przesyłowej energii oraz termomodernizację budynków mieszkalnych. Na kilkunastu blokach mieszkalnych zamontowano kolektory słoneczne. Instalacja solarna zajmuje powierzchnię 1287 m kw. Solary podgrzewają wodę w poddębickich mieszkaniach i w instytucjach użyteczności publicznej.
Inwestycje te nie byłyby możliwe bez wsparcia m.in. Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi oraz EkoFunduszu w Warszawie. Kompleksowość podejścia do zagadnienia i oszczędzanie energii na każdym z etapów (tj. w miejscu produkcji energii, w czasie jej przesyłu i wreszcie u samego odbiorcy) spotkały się z dużym uznaniem. Projekt w IX edycji konkursu nagrodzono dotacją EkoFunduszu w wysokości 30 proc. kosztów jego wykonania. Również NFOŚiGW w Warszawie i WFOŚiGW w Łodzi pozytywnie oceniły złożone wnioski o dofinansowanie i wsparły projekt preferencyjnymi, częściowo umarzalnymi, pożyczkami. Resztę stanowiły środki własne. Wartość całej inwestycji wyniosła 9,5 mln zł.
W ramach projektu zlikwidowano trzy źródła ciepła opalane węglem (3 kotłownie o łącznej mocy 6,8 MW), zbudowano kotłownię gazową o mocy 3,36 MW zmodernizowano węzły cieplne i dystrybucyjne sieci cieplne oraz wykonano instalację słoneczną - 715 kolektorów płaskich o powierzchni 1 287 m kw. W ramach projektu dokonano termomodernizacji 23 budynków mieszkalnych, zmodernizowano wewnętrzne instalacje c.o., ocieplono ściany zewnętrzne o łącznej powierzchni 18796 m kw oraz wymieniono 73 sztul drzwi zewnętrznych i stolarkę okienną o powierzchni 6 276 m kw.
Najciekawszym elementem projektu, budzącym powszechne zainteresowanie, jest instalacja słoneczna. Jej wielkość i zastosowane rozwiązania techniczne sprawiają, że jest to jedyna tego typu instalacja tych rozmiarów w kraju.
Kolektory rozmieszczono na dachach siedmiu bloków. Z uwagi na różne usytuowanie budynków w stosunku do stron świata, kolektory skierowane są w różnych kierunkach: na południe, wschód i zachód. Pracą poszczególnych obiegów sterują układy automatyki. Uzysk energii z kolektorów zależy od nasłonecznienia.
Po uruchomieniu instalacji i ociepleniu budynków w osiedlu ich średnia energochłonność bardzo spadła. Mimo wielokrotnego już wzrostu cen gazu, średnie koszty ogrzewania mieszkań w Poddębicach zmalały z 2,13 zł/m kw do 1,82 zł/m kw powierzchni mieszkalnej.
Wykorzystując zdobyte doświadczenie powstały instalacje w Poddębicach. Na budynku Szpitala Powiatowego zamontowano 149 szt. kolektorów o pow. 268 m kw, na budynku Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych - 78 szt. kolektorów o pow. 135 m kw. Dzięki wykorzystaniu energii odnawialnej znacznie zmniejszono wydatki na c.o., a kominy już nie dymią.
Obecnie przygotowywany jest kolejny projekt, który będzie realizowany wspólnie przez Gminę Poddębice, Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych, Spółdzielnię Mieszkaniową i Wspólnoty Mieszkaniowe. Obejmować będzie modernizację ostatnich kotłowni komunalnych (z przejściem z węgla na biomasę - brykiety słomiane), wykonanie kilku mniejszych instalacji słonecznych o łącznej powierzchni 595 m kw, modernizację sieci przesyłowych i termomodernizację 7 budynków użyteczności publicznej i 25 budynków mieszkalnych Wspólnot Mieszkaniowych i Spółdzielni Mieszkaniowej.
Inicjatywy ciekawe i godne naśladowania, takie jak te w Poddębicach są dobrym przykładem dla wszystkich. Gmina Poddębice ma plany promocji własnych doświadczeń poprzez m.in. edukację ekologiczną w zakresie odnawialnych źródeł energii.
Poddębice znane z największej ilości solarów w Polsce, stały się od niedawna celem wycieczek samorządowców z całego kraju.
Powodzenie tego przedsięwzięcia to rezultat dobrej współpracy instytucji samorządowych i uczestniczących w nim inwestorów - Gminy Poddębice oraz Przedsiębiorstwa Usług Komunalnych i Spółdzielni Mieszkaniowej.
Gazeta Przyroda Polska, Nr 8 sierpień 2007, Małgorzata Zdzienicka