Niemieckie ulotki propagandowe
Z pAmIęTnIkA nIeGrZeCzNeGo AnIołkA
Niemieckie ulotki propagandoweOstatnio, czytaj±c na potrzeby recenzenckie o walkach w kampanii wrze¶niowej armii „£ód¼” i GO „Piotrków” trafi³em na do¶æ ciekawy i przyznam, na pierwszy rzut oka do¶æ zabawny w±tek niemieckiej propagandy wojennej, stosowanej wobec wojsk polskich broni±cych twierdzy Modlin. Niemcy mieli powa¿ne problemy ze zdobyciem tej twierdzy, a jednocze¶nie mniej wiêcej od po³owy wrze¶nia (ze wzglêdu na wkroczenie 17.IX.1939 do Polski wojsk radzieckich) zaczê³o im siê wyra¼nie ¶pieszyæ. Starali siê doprowadziæ do jak najszybszej kapitulacji twierdzy. Podkopywanie morale przeciwnika mia³o byæ jedn± z metod os³abienia obrony i doprowadzenia do kapitulacji. Oczywi¶cie, nale¿y od razu dodaæ, ¿e w zasadzie nic z tego nie wysz³o. Polscy ¿o³nierze broni±cy twierdzy zachowali wysokie morale do samej kapitulacji, a zrzucane z samolotów ulotki s³u¿y³y im najczê¶ciej, jak to okre¶laj± opisuj±cy te wydarzenia autorzy, do celów „higienicznych”. Mimo to teksty ulotek wydaj± siê miejscami do¶æ interesuj±ce. W tych zrzucanych pod koniec walk wyra¼nie przewija siê m.in. w±tek ¿ywno¶ciowy. Ciekawe s± tak¿e inne argumenty stosowane do przekonywania polskich ¿o³nierzy. Ponadto zwróci³o moj± uwagê wykorzystywanie w pocz±tkowym okresie faktu wkroczenia do Polski wojsk radzieckich. Ni¿ej ulotki i ich fragmenty, mi³ej lektury.
Ulotka niemiecka z 19.IX.1939, zrzucona przez Niemców na teren twierdzy Modlin:
Wezwanie! Polacy! Niemiecka armia dosz³a do linii Bia³ystok-Brze¶æ-W³odzimierz-Lwów-Stryj. Miasta te, tak samo jak wszystkie fortyfikacje polskie, s± zajête przez wojska niemieckie. Gdynia jest zdobyta. Warszawa zupe³nie okr±¿ona, natychmiast poddaæ siê musi. Flota polska zupe³nie zniszczona, armie polskie pobite do szczêtu. Oddzia³y wojskowe, okr±¿one ko³o Kutna i ko³o Warszawy, dostan± siê wkrótce do niewoli, bo prze³om jest niemo¿liwy. Rz±d Polski uciek³ do Rumunii! Marsza³ek Rydz-¦mig³y, pobity na wszystkich frontach i straciwszy chêæ pozostania Wodzem Naczelnym, proponowa³ ust±pienie. Rosyjska armia dnia 17 IX 1939 r. o godz. 6-tej rano przekroczy³a wschodni± granicê polsk± na ca³ej linii atakuj±c Polskê. Wasi wodzowie obiecali Wam, ¿e Anglia i Francja zaatakuj± Niemcy. A co czyni± Wasi tak zwani sojusznicy dla Was? Nic a nic! Ok³amali Was... oszukali Was Wasi sojusznicy. Polacy! Walczycie bez nadziei, bez celu. Na co umieraæ? Niemcy traktuj± jeñców po rycersku. ¯ony i dzieci oczekuj± Was. Wkrótce bêdziecie mogli znowu pracowaæ dla rodziny. Dlatego: Z³ó¿cie broñ! Niech ¿yje pokój! (M. Bielski, GO „Piotrków” 1939, Warszawa 1991, s. 309-310).
Ulotka z 25.IX.1939, zrzucona przez Niemców na teren twierdzy Modlin:
Polskie ¿o³nierze! Ka¿dy dalszy opór jest bezcelowy. Natarcia lotniczego i bombardowania mo¿ecie unikn±æ, je¶li siê poddacie. Przychod¼cie do nas! To jest k³amstwo, ¿e my z jeñcami ¼le siê obchodzimy. Wy u nas bêdziecie w ochronie. Pójd¼cie do nas, póki nie jest za pó¼no! U nas dostaniecie dostateczne i lepsze jedzenie (M. Bielski, GO „Piotrków” 1939, Warszawa 1991, s. 327).
J. Wróblewski, Armia „£ód¼” 1939, Warszawa 1975, s. 371 – fragmenty ulotek niemieckich z koñcowego okresu walk o twierdzê Modlin (24-28.IX.1939 r.):
¯o³nierzu polski rzuæ broñ i chod¼ do nas. My ciê nakarmimy i pu¶cimy do domu.
Je¶li nie oddacie twierdzy, to najciê¿sza artyleria i bomby zburz± j± doszczêtnie, a wy zginiecie za Polskê, której ju¿ nie ma.
Odno¶nie koñcowego okresu walk Wróblewski wspomina te¿ o pewnej do¶æ zabawnej scenie: Na odcinku Nowego Dworu wyruszyli raz Niemcy do natarcia wo³aj±c, ¿e nios± chleb i kie³basê.
Problem wy¿ywienia wojsk polskich w koñcowym okresie walk rzeczywi¶cie by³ jednak pal±cy, bo w warunkach kapitulacji Modlina, przedstawionych przez dowódcê twierdzy, gen. Thommee niemieckiemu dowódcy II KA, gen. Straussowi na koñcu pojawia siê punkt:
5. Ca³ej za³odze natychmiast daæ je¶æ (M. Bielski, GO „Piotrków” 1939, Warszawa 1991, s. 336).