Madame de Pompadour

Z pAmIęTnIkA nIeGrZeCzNeGo AnIołkA

Kobieta ta budziła zafascynowanie a także nienawiść ówczesnych Francuzów jak i szeroko rozumianych - Europejczyków, ale trzeba przyznać mimo swoich sympatii że kobieta odcisnęła wielkie piętno na Ludwiku XV jak i na jego panowaniu. Była jego wielką miłością, która nie zakończyła się nigdy. Mimo wielu romansów Ludwika XV, króla darzył ją wielkim uczuciem, i nawet gdy romans ich nie był taki płomienny jak kiedyś, nigdy nie przestała być panią jego serca.
Miłością tą król obdarzył markizę de Pompadour od pierwszego wejrzenia, czyli od roku 1745 aż do ostatniego dnia jej życia, czyli roku 1764. Niesamowita kariera i 20-letnie panowanie nad królem budziło zdumienie współczesnych wywołując różne komentarze, oceny i sądy. W ciągu lat narosła czarna legenda markizy jako przeciwniczki dewotów, zakonu jezuitów.
Kobieta ta, jednak pochodząc z niskiego stanu przeniesiona do wersalskich apartamentów stała się wyrocznia mody i gustu, mecenasem sztuki, dobrego smaku, protektorem artystów, filozofów, encyklopedystów, muzą poetów, żywym wcieleniem stylu rokoko w życiu i sztuce nazywanym od jej nazwiska – stylem Pompadour.
Rola markizy przy królu z czasem nabrała cech instytucjonalnych, była nie mniejsza niż niejednego ministra. Wraz z upływem lat markiza zyskiwała sobie szacunek i uznanie otoczenia.
Największym skandalem było nieszlacheckie pochodzenie markizy. Urodziła się w 1721 roku w małomieszczańskiej rodzinie Poisson (ryba, co dało okazję do niewybrednych żartów). Ojciec jej pracował przy zaopatrywaniu Paryża, armii, dopóki oskarżony o malwersacje musiał zbiec za granicę. Pozostawiona z dwojgiem małych dzieci matka borykała się z trudnościami. Dzięki swej niezwykłej urodzie znalazła możnych opiekunów, którzy umożliwili jej utrzymanie pozycji towarzyskiej jak i materialnej. Joanna Antonina, późniejsza markiza, została oddana do sióstr urszulanek w Poissy, o wdzięczności dla poczciwych sióstr nie zapomniała także w chwilach swojego największego triumfu wspierając je hojnymi datkami.
Joanna Antonina wyróżniała się piękną urodą, wspaniałym głosem i wrażliwością artystyczną. Uczyła się śpiewu, gry na instrumentach, malarstwa, rytownictwa.
Zdrowie jej jednak zawsze budziło stałe obawy. Częste przeziębienia i gorączki były zwiastunem choroby płucnej, która pokonała ją w 43 roku życia.
Po powrocie do Paryża panna Poisson zyskuje wstęp na głośne salony pani Geoffrin, gdzie poznaje słynnych już ludzi pióra – Woltera, Monteskiusza, o których pamiętała także w czasie swoich największych lat wpływów.
W wieku lat 19 została wydana za zamożnego szlachcica – Karola Wilhelma Le Normant d’Etioles. Posiadłość d’Etioles sąsiadowała niemal z Wersalem. Nie wiadomo, kto wyreżyserował spotkanie Ludwika XV z sąsiadką, lecz pewne jest że owo spotkanie nie było przypadkowe. Chwila była bardzo dobrze wybrana, bowiem wykorzystano bal maskowy syna Ludwika XV, wydany z okazji jego zaślubin z infantką hiszpańską. Od czasów Ludwika XIV obyczaje dworskie się zmieniły, a przede wszystkim to, że na taki bal nie potrzeba było już specjalnego zaproszenia, wystarczyła tylko maska i kostium. Na ten bal też 25 lutego 1745 roku przybyła także przyszła markiza. Na balu tym równo o północy pojawiło się 7 mężczyzn, identycznie ubranych, na ich przybycie oczekiwały damy, które chciały dostać się w ramiona króla. Lecz ten od razu ruszył do jednej przez siebie wybranej a była nią pani d’Etioles, której nie opuścił już do końca weselnego balu. Tydzień po tym w ratuszu paryskim miasto czciło balem zaślubiny delfina, na którym także pojawiła się pani d’Etioles a król znów był u jej boku.
Oficjalna intronizacja królewskiej metresy wiązała się z nadaniem jej tytułu odpowiedniego do dworskiej rangi, dlatego też w tym celu odnaleziono nieobsadzony markizat, który wbrew zwyczajom, przypadł właśnie mieszczańskiej córce.
W pierwszym okresie swojej znajomości z królem to nie polityka ją interesowała, lecz Ludwik XV jako mężczyzna. Chciała Go mieć tylko dla siebie i uczynić go szczęśliwym. Swoje komnaty urządziła z wielkim smakiem stwarzając w nim atmosferę intymności, wyrafinowanego piękna, królującej w nim kobiecości. Jakże kontrastowało to z od lat nieodnawianymi komnatami królowej.
Pani de Pompadour była mistrzynią w organizowaniu królewskiej rozrywki, wypoczynku. Rozpraszała jego stałe skłonności do melancholii, apatii czy obojętności.
Z drugiej jednak strony dążyła do utrwalenia swojej pozycji na dworze. Nie chciała być przelotną gwiazdą i zgasnąć jak siostry de Nesle. Postanowiła, że nie da się wypchnąć z królewskiego serca nikomu, pełnić wzorowo obowiązki, stać się niezbędną, dać przy tym upust zamiłowaniom artystycznym i podobne wzbudzić w królu. Wniosła do Wersalu podmuchy nowości, którymi żyły salony, kawiarnie teatry paryskie. Osiągnęła na tym polu znaczny sukces, bowiem król z osoby, której jedną rozrywką było polowanie nagle stał się koneserem sztuki, stylu, gustu, amatorem komfortu i dobrej konwersacji, a nade wszystko pokochał teatr.
W małych apartamentach, a potem w głównej klatce schodowej, wzniesiono scenkę pomysłu faworyty. Ona także obmyślała każdy spektakl, była jego reżyserem i wykonawcą głównej roli kobiecej. W repertuarze pojawiał się Molier, ale triumfy święciły także sztuki Woltera, Crebillota i Marivaux. Byli to autorzy znani ze swych swobodniejszych poglądów i krytycznego stosunku do Kościoła.
Z czasem najwyższym snobizmem dworskich arystokratów było otrzymać zaproszenie na spektakl przez nią organizowany.
Markiza de Pompadour zyskała sobie nawet może jeśli nie sympatię, to wyrozumiałość ze strony Marii Leszczyńskiej. Odnosiła się ona do niej zawsze z największą czcią, a niewątpliwie to pod jej wpływem król okazywał żonie więcej względów i kurtuazji; niż w czasie romansów z paniami de Nesle.
Z biegiem lat ambicje markizy zaczęły rosnąć, chciała niczym słynna pani de Maintenon pozostać niekoronowaną królową Francji.
Markiza założyła w Paryżu szkołę rycerską, pepinierę przyszłych oficerów i dowódców, których tak brakowało w ostatnich wojnach.
Drugim trwałym dziełem markizy była manufaktura porcelany w Sevres. Pomysł nie był oryginalny, ale wyrób porcelany w Europie wciąż był jeszcze bardzo mało rozpowszechniony.
Wpływ markizy na króla był znaczny, ale korzystała z niego ostrożnie, z rozwagą, i nigdy wbrew oczywistym interesów państwa.
Polotem umysłu znacznie przewyższała Ludwika XV.
Wbrew silnej pozycji na dworze ze strony niektórych ministrów zazdrosnych o jej wpływy i nie mniej wrogiej grupie „dewotów”, potrafiła zjednać sobie króla dla dzieła „Encyklopedii”, której stał się subskrybentem, uratować je w krytycznej chwili. Była rzecznikiem pojednania religijnych odłamów, obrońcą prześladowanych jansenistów, których sam król wziął w opiekę przeciw dekretom kościelnym.
Rola polityczna markizy zaczęła się w momencie, kiedy romans wygasł a król szukał już nowych miłosnych przygód. Pani de Pompadour nie sprzeciwiała się temu, a po części była im nawet rada. Natura nie obdarzyła jej ognistym temperamentem, dlatego pożycia seksualne były przyczyną wielu udręk i utraty zdrowia.
Przez 5 lat panowała niepodzielnie nad królem, a w latach następnych pozostawała wiernym i bliskim przyjacielem króla i o tę pozycję właśnie walczyła jak lwica z koteriami dworu i intrygami swych rywalek. Zręczność jej postępowania, pobłażliwość dla królewskich przygód erotycznych, przy niezmiennym oddaniu dla króla, przywiązywały Go coraz silniej do niej. Jej pozycja nie uległa osłabieniu, ale wręcz ugruntowaniu.
Markiza była dopuszczana do udziału w zebraniach Rady Stanu, gdzie zasiadała w obecności ministrów i nie krępowała zabierać się głosu.
Przy intensywnym i niezdrowym trybie życia pani de Pompadour, choroba płuc, która od dzieciństwa jej zagrażała, robiła znaczne postępy. Koniec jej życia zbliżał się nieuchronnie, zmarła w Wersalu 15 kwietnia 1764 roku.

Jak wspomniałam na samym początku postu markiza wywołuje różne reakcje, chciałam spytać jak Wy odnosiecie sie do niej ?? jaki jest Wasz stosunek do tej wyjątkowo intrygującej osoby ?

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

drakonia.opx.pl