Zawisza Czarny.

Z pAmIęTnIkA nIeGrZeCzNeGo AnIołkA

Rycerz ten zwany był Zawisza Czarny z Garbowa herbu Sulima (ok. 1380-1428), podobno niepokonany w licznych turniejach, symbol cnót rycerskich. Starosta kruszwicki od roku 1417, starosta spiski od 1420.

Wielokrotnie brał udział w wyprawach przeciwko Turkom, występując po stronie rycerstwa europejskiego wraz ze swoim bratem Farurejem.
Na wyprawy przeciw Turkom zapraszał go osobiście ówczesny król Węgier, Ludwik Luksemburski na którego dworze Zawisza Czarny bawił przez lata.

Na wieść o szykującej się bitwie z Zakonem Krzyżackim pod Grunwaldem Zawisza wrócił do Polski i wziął w niej czynny udział.
Niektórzy historycy przypisują właśnie Zawiszy Czarnemu obronę sztandaru królewskiego w czasie krytycznego momentu bitwy pod Grunwaldem, jednak owych twierdzeń nie udało się jeszcze jednoznacznie ustalić.

Zawiszę Czarnego historia postrzega nie tylko jako mężnego, cnotliwego, nieustraszonego i dzielnego rycerza, ale również jako zręcznego i utalentowanego dyplomatę.

Ze źródeł dowiadujemy się że:

Zawisza Czarny jako jeden z najbardziej zaufanych ludzi króla Władysława Jagiełły został Zawisza wysłany jako jeden z sześciu posłów polskiej delegacji na sobór w Konstancji (1414-1418), gdzie wsławił się występując jako jeden z nielicznych obrońców sprawy i osoby Jana Husa. Wielokrotnie posłował na dwór Zygmunta Luksemburskiego. Podczas odbywania jednego ze swych licznych poselstw, przebywając na dworze tegoż władcy dostał się do niewoli czeskiej podczas walk w obronie tzw. Niemieckiego Brodu. Z niewoli tej został wkrótce uwolniony, ponoć za niezwykle wysokim okupem.

O Zawiszy jako rycerzu i wojowniku historycy i kronikarze piszą:

W 1415r. towarzysząc królowi Zygmuntowi Luksemburskiemu w podróży do Perpignan w Hiszpanii pokonał w głośnym pojedynku Jana z Aragonii, wysadzając z siodła jednym uderzeniem kopii .
A trzeba wiedzieć że Jan Z Aragonii uchodził wówczas za największego rycerza Europy.
To chyba właśnie ten pojedynek zapewnił Zawiszy nieśmiertelną sławę rycerską – wiadomym jest że, od tej pory Zawisza bywał częstym gościem na najznamienitszych dworach średniowiecznej Europy.

W latach 1421-1422 walczył po stronie króla Węgier z czeskimi husytami. W historii odnotowano również słynną ucztę jaką wydał Zawisza Czarny w Krakowie, wzięcie udziału w której uznało za zaszczyt kilku europejskich władców podczas ich zjazdu w stolicy Polski w roku 1424.

Jego śmierć owiana jest do dziś legendą.

Źródła piszą że, uczestniczył w roli dowódcy oddziałów najemnych w wyprawie Zygmunta Luksemburskiego na Turków w roku 1428 i osłaniał odwrót tego władcy z pola walki pod Golubacem (Gołąbcem); król Zygmunt posłał łódź dla Zawiszy i nakazał mu w nią wsiąść. Rycerz postanowił pozostać ze swoimi towarzyszami na polu bitewnym. Odsyłając łódź ruszył z dwoma pieszymi przeciw wojsku tureckiemu. Został otoczony przez wroga i wzięty do tureckiej niewoli.

Legenda mówi że podczas pobytu Zawiszy w więzieniu tureckim wywiązała się kłótnia pomiędzy dwoma rycerzami tureckim o ich prawa do Zawiszy jako jeńca.

Jeden z nich miał wówczas wyjąć miecz, i obciąć naszemu rycerzowi głowę.
Jednak współcześni historycy upatrują przyczyn śmierci Zawiszy Czarnego przede wszystkim w nieudolności króla Zygmunta Luksemburskiego, jako nieudolnego wodza, który dowodził ową wyprawą przeciw Turkom.

Tak więc sława Zawiszy Czarnego obrosła w legendę i przetrwała do naszych czasów, a kronikarze i królowie wystawili mu m. in. taką oto opinię:

Jan Długosz pisze o nim tak:
"Nie tylko w tej bitwie, w której pojmany zginął, ale we wszystkich wyprawach okazywał się rycerzem dzielnym i znakomitym, słynął odwagą i wielkimi czynami, w których nikt mu nie dorównywał. Był zaś w mowie słodki i ujmujący, tak że nie tylko ludzi zacnych i szlachetnych, ale barbarzyńców nawet swoją uprzejmością zniewalał. Miał przede wszystkim ten rzadki w sobie przymiot, że jak w bitwie najśmielszy zapał, tak w radzie najumiarkowańszą okazywał rozwagę. Godzien za swe bohaterskie dzieła nie moich słabych, ale i Homera samego pochwał".

Adam Świnka, poeta i kanonik krakowski:
"Wolał krew mężnie przelać, niż życie ocalić."

Wreszcie Zygmunt Luksemburski w liście do wielkiego księcia Witolda napisał m. in. :

"Rycerstwo straciło w Zawiszy najzręczniejszego i najobrotniejszego towarzysza i wodza. Jak to zresztą całemu światu wiadomo, najdzielniejszym był rycerzem, najdoświadczeńszym wojownikiem i wielkim dyplomatą. Domagają się jego znakomite czyny, ażeby zmarły ojciec w swych synach ożył i w swoim potomstwie".

A ile waszym zdaniem jest prawdy, a ile legendy w historii tego bodaj najsławniejszego polskiego rycerza?.

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

drakonia.opx.pl