Tezy do strategii NFOS.GW na lata 2009-2012

Z pAmIęTnIkA nIeGrZeCzNeGo AnIołkA

Rozpoczęły się prace nad strategią Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata 2009-2012. W dniach 5-6 marca 2008 r. tezy do strategii NFOŚiGW 2009-2012, oprócz bieżących spraw, były także przedmiotem obrad Rady Nadzorczej NFOŚiGW pod przewodnictwem sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska Stanisława Gawłowskiego, z udziałem kierownictwa resortu środowiska. W spotkaniu Rady Nadzorczej w dniu 5 marca 2008 r. w Centrum Obsługi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów wziął udział minister środowiska prof. Maciej Nowicki.

Misją Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NF) jest pomoc jednostkom samorządu terytorialnego, instytucjom publicznym, przedsiębiorstwom i organizacjom społecznym w finansowaniu i wdrażaniu działań służących ochronie środowiska.

Cele strategiczne powinny być wyrażone zarówno w kategoriach finansowych jak i ekologicznych. Ze względu na to, że kwantyfikowanie efektów ekologicznych nie jest proste, precyzyjne wyznaczenie celów ekologicznych będzie musiało być rozłożone w czasie. W latach 2009-2012 cele te będą rewidowane każdego roku. Ważne jest też określenie celów odnoszących się do sprawności samej instytucji, mierzących produktywność pracy, tempo obiegu dokumentów, czy też jakość obsługi klientów.

Rząd Polski powierzył NF wiele zadań związanych z alokowaniem, zarządzaniem, przekazywaniem i monitorowaniem środków z funduszy unijnych. Jakkolwiek szybka i pełna absorpcja środków unijnych jest bardzo ważnym zadaniem, nie może ona przesłonić zasadniczego celu, jakim te środki służą, tzn. poprawy stanu środowiska i jakości życia mieszkańców Polski.

W najbliższych latach Polska musi ponieść ogromne nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska. Po wypełnieniu zobowiązań akcesyjnych popyt na środki publiczne przeznaczone na ochronę środowiska będzie zmniejszał się. NF powinien skumulować wsparcie finansowe w najbliższych latach, nawet kosztem ograniczenia swojego przyszłego potencjału finansowego. Środki finansowe NF w większym stopniu powinny służyć uruchomieniu zasobów komercyjnego sektora finansowego (w tym BOŚ) niż samodzielnemu zaspokajaniu potrzeb finansowych swoich klientów.
Obok zobowiązań akcesyjnych, innym ważnym zobowiązaniem międzynarodowym Polski jest zwiększenie podaży elektryczności wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii. W świetle ambitnych celów, skromnego potencjału oraz wysokich kosztów, rozwój odnawialnych źródeł energii oraz racjonalizacja zużycia energii powinny uzyskać najwyższy priorytet. W przyszłości znacząca część budżetu NF powinna być przeznaczona na te cele.

Ochrona przyrody oraz edukacja ekologiczna są najważniejszymi dziedzinami w kategorii projektów usługowych. NF powinien inicjować wartościowe działania w tych obszarach poprzez ogłaszanie konkursów na realizację określonej klasy projektów usługowych. Nowa formuła finansowania tych dziedzin powinna być wynikiem otwartego dialogu z organizacjami pozarządowymi.

NF powinien pełnić komplementarną rolę wobec wojewódzkich funduszy ochrony środowiska, EkoFunduszu, BOŚ, BGK oraz innych instytucji finansowych. NF jest otwarty na współpracę z tymi podmiotami. Być może część zadań, realizowana dotychczas przez NF, może być efektywniej wykonywana przez inne podmioty. Współpraca w tym zakresie pozwoli uwolnić zasoby, które umożliwią szybsze i skuteczniejsze działanie w obszarze stanowiącym wyłączną domenę NF.
System wdrażania środków unijnych opiera się na skomplikowanym modelu instytucjonalnym i niedoskonałych narzędziach informatycznych. Nieefektywność tego systemu podnosi koszty realizowanych inwestycji oraz zmniejsza płynność beneficjentów. NF będzie dążył do uproszczenia i przyspieszenia procedur, w szczególności do szybszego realizowania wniosków o wypłaty.

Istnieje potrzeba dostosowania instrumentów do bieżących i przyszłych potrzeb. NF unowocześni te instrumenty, których potencjał nie był właściwie wykorzystywany (np. dopłaty do kredytów komercyjnych, umorzenia, poręczenia) oraz rozważy wprowadzenie nowych (np. programów dotacyjnych).

NF będzie się koncentrował na dużych projektach o znaczeniu narodowym oraz regionalnym. Nie oznacza to, że mniejsze projekty zostaną pominięte. Rozproszone, drobne projekty, o znaczącym łącznym efekcie ekologicznym, będą wspierane poprzez współpracę z partnerami (np. programy dotacyjne czy programy dopłat do oprocentowania kredytów).
NF będzie zabiegał o możliwość swobodniejszego dysponowania środkami ulokowanymi na subfunduszach w celu poprawienia efektywności gospodarowania środkami publicznymi. Jest to szczególnie ważne w obliczu trudności napotkanych przez niektórych beneficjentów projektów unijnych, których koszty bardzo wzrosły ze względu na gwałtowny wzrost cen usług budowlano-montażowych i zmianę kursu euro.

Poprawa efektywności NF może być osiągnięta poprzez: decentralizację zarządzania; delegację odpowiedzialności; rewizję podręczników procedur; standaryzację umów; stawianie pracownikom indywidualnych zadań rocznych; wprowadzenie systemu corocznej oceny pracowników; wprowadzenie motywacyjnego systemu wynagrodzeń; ulepszenie systemu sprawozdawczości i informacji zarządczej.

Potrzebne jest odejście od zarządzania finansami w cyklu rocznym (powiązanym z budżetem państwa) i przejście na planowanie wieloletnie. To drugie oznacza respektowanie zasad rachunkowości budżetowej przy pełnym zrozumieniu, jak dzisiaj podejmowane decyzje wpłyną na przepływy pieniężne NF w kolejnych latach.
NF dysponuje wieloma systemami informatycznymi, niektóre z nich są oparte na przestarzałych technologiach, współpraca pomiędzy poszczególnymi systemami jest ograniczona, żaden z systemów nie odnotowuje wielkości efektu ekologicznego uzyskiwanego przez beneficjentów. Modernizacja infrastruktury informacyjnej będzie dokonywana krok po kroku, z zachowaniem wzajemnej kompatybilności nowych modułów.

Gazeta Przyroda Polska, Nr 4 kwiecień 2008

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

drakonia.opx.pl