Stanisław Mikołajczyk
Z pAmIÄTnIkA nIeGrZeCzNeGo AnIoĹkA
Stanisław Mikołajczyk swój romans z polityką rozpoczął w 1920 r. kiedy to wstąpił w szeregi PSL Piast. W 1930 r. został najmłodszym posłem na sejm, co przykuło na nim uwagę Wincenta Witosa. Mikołajczyk stał się jego bliskim współpracownikiem co wiązało się z szybkim awansem w strukturach partyjnych. W 1931 został członkiem Rady Narodowej Stronnictwa Ludowego. Po procesie brzeskim i politycznej emigracji Witosa w 1933 r., wszedł w skład Naczelnego Komitetu Wykonawczego i stał się faktycznym przywódcom ruchu ludowego w Polsce. W tym czasie aż do września 1939r. jego poglądy znacznie się zradykalizowały. Opowiadał się np. za parcelacją majątków ziemskich bez odszkodowań. Gdy wybuchła II wojna światowa, Mikołajczyk uciekł do Francji a następnie do Wielkiej Brytanii. Tam wszedł do rządu gen. Władysława Sikorskiego i od 1940 do 1943 piastował funkcję wicepremiera. Po śmierci premiera Sikorskiego został jego następcą.Jako polski premier na uchodźctwie próbował walczyć o porozumienie z ZSRR w sprawie kwestii granicy wschodniej. Popierany przez emigrację jeździł do Moskwy gdzie przedstawiał polskie oczekiwania względem aliantów, nie wiedząc iż sprawa Polski została już „ustalona” na konferencji wielkiej trójki w Teheranie. Dopiero w październiku 1944 r. na konferencji w Moskwie dowiedział się od Mołotowa co do losów wschodniej granicy, którą postanowiono oprzeć na linii Curzona.
Po tej politycznej klęsce postanowił złożyć dymisję co też uczynił 24 XI 1944 r. Nastąpił wówczas zwrot w karierze politycznej Mikołajczyka, który został postawiony w obliczu trudnych decyzji. Nadal popierany przez Churchilla podjął próbę rozmowy z komunistami co zaowocowało jego wejściem w skład Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (wicepremier i minister rolnictwa). Po tej decyzji, pomimo nacisków oraz nieprzychylnej mu opinii na emigracji, wrócił do Polski. Stanisław Cat Mackiewicz pisał o nim Mikołaj Mikołajewicz Mikołajczyk. Wbrew tej emigracyjnej nagonce, w Polsce powitano go bardzo gorąco, ale przede wszystkim wiązano wobec niego pewne nadzieje. Od 1945 stał się przywódcą PSL w Polsce oraz wszedł do Krajowej Rady Narodowej, w której stał w opozycji do komunistów. Zabiegał mi. o pomoc dla Polski z UNRRA. Mikołajczyk stawał się coraz bardziej niewygodny dla okrzepłego, zainstalowanego totalitaryzmu.
W 1947 r. przegrał wybory do Sejmu Ustawodawczego – które de facto zostały sfałszowane. Mikołajczyk zaczął dostawać coraz to wyraźniejsze sygnały iż władza chce się go pozbyć. Bolesław Drobner ostrzegł go przed aresztowaniem co poskutkowało ucieczką Mikołajczyka z Polski w październiku 1947 r.
Mikołajczyk zmarł w 1966 r. w Waszyngtonie.
tak w skrócie prezentuje się biografia Stanisława Mikołajczyka. Chciałbym rozpocząć dyskusję na temat tego polityka a przy tym spróbować ocenić jego działania.
Pierwsze dwa pytania jakie cisną się na usta to:
Czy słusznym był fakt porzucenia emigracji i podjęcia próby współpracy z PKWN?
Jak oceniacie ucieczkę Mikołajczyka z Polski w 1947 r.?